Pierwsza pomoc w kontuzjach sportowych
Sport lub szeroko rozumiana aktywność fizyczna nieodłącznie wiąże się z różnego typu kontuzjami. Warto wiedzieć, jak postępować w ramach pierwszej pomocy oraz w jakie preparaty się wyposażyć, żeby zagwarantować sobie ulgę w bólu oraz szybszy powrót do formy.
Powierzchowne otarcie naskórka
Najlżejsza z opisywanych dolegliwości. Związana z uszkodzeniem jedynie wierzchniej warstwy skóry. Z ważnych rzeczy należy pamiętać, aby obficie przepłukać ranę wodą lub wodą z mydłem, co zapewni usunięcie brudu i bakterii. Warto zrezygnować ze stosowania wody utlenionej oraz spirytusu na rzecz nowocześniejszych preparatów zawierających np. oktenidynę. Dodatkowo nie powinno się zaklejać rany plastrem, ponieważ może to doprowadzić do zropienia rany. Lepiej zostawić ją bez opatrunku lub ewentualnie posmarować wazeliną, która wykaże działanie ochronne i nawilżające [1].
Siniaki i krwiaki
Wspólnym elementem tych kontuzji jest wylew krwi z uszkodzonych naczyń. W przypadku siniaka (podbiegnięcie krwawe) wylana krew wsiąka w tkanki niczym w gąbkę, a na skórze widoczny jest siny obszar. Natomiast w przypadku krwiaka wynaczyniona krew gromadzi się między komórkami, wywołując ucisk i stan zapalny. Palpacyjnie wyczuwalny jest bolesny, kulisty obszar (zgromadzona krew), który z czasem ulega wchłonięciu. Na skórze obserwuje się zasinienie, które z dnia na dzień zmienia barwę od fioletowej przez żółtą aż po odcienie brązu. W przypadku powstania siniaka czy krwiaka warto zastosować żel z heparyną Lioton 1000. Preparat wykazuje działanie wspomagające, zapewniając szybsze wchłonięcie krwiaka i złagodzenie dokuczliwych objawów [2].
Skręcenie kostki
Jest to typowy uraz związany ze złym postawieniem stopy, w wyniku którego dochodzi do naciągnięcia struktur stabilizujących staw skokowy. Prowadzi to do urazu torebki stawowej, więzadeł oraz mięśni. Struktury są naciągnięte lub nawet naderwane, ale ich ciągłość jest zachowana, a staw nie zmienia swojego obrysu. Obszar jest bolesny (ból bocznej części kostki) i spuchnięty. W początkowym postępowaniu warto zastosować protokół RICE, w którym:
R to REST. Podpunkt ten sugeruje odpoczynek, zaprzestanie wysiłku i odciążenie chorej kostki poprzez zastosowanie kul ortopedycznych.
I to ICE, czyli zimne okłady. Szczególną wartość mają w ostrej fazie kontuzji – w ciągu pierwszych 48 godzin po urazie. Ich zastosowanie zmniejsza obrzęk i ogranicza tworzenie się stanu zapalnego. Taki kompres może być przygotowany z lodu lub dostępnych w aptekach zimnych okładów.
C to COMPRESSION. Chodzi o ucisk i stabilizację. Zapewni go opatrunek gipsowy założony przez lekarza ortopedę. Należy go nosić zazwyczaj przez okres 2-3 tygodni.
E to ELEVATION – inaczej uniesienie kończyny. Odpoczynek z nogą leżącą na podwyższeniu ułatwia przepływ krwi i chroni przed powstaniem obrzęku [3].
Bibliografia:
[1] - Noszczyk W., Chirurgia Repetytorium, PZWL, Warszawa 2009
[2] - P. Kołakowski, Kontuzje - przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka
[3] - https://www.mp.pl/pacjent/pierwsza_pomoc/207697,zwichniecia-skrecenia-i-zlamania
[4] - https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/130008,urazy-stawu-kolanowego
